თანამედროვე აჭარის, ეთნოგრაფიულ სინამდვილემდე მოღწეული საცხოვრებელი სახლები ე.წ. ქოშკის//კოშკის სახელწოდების მქონე სეგმენტით იშვიათობას წარმოადგენს. იგი მოხსენებულია ცალკეულ მკვლევართა მიერ და არსებობს ადრე შესრულებული ხუროთმოძღ-ვრულ-გრაფიკული ილუსტრაციები. თუმცა. ეთნოგრაფთა და ხალხური არქიტექტურის ზოგიერთ მკვლევართა მიერ მიჩნეულია არა ტიპიურ ნაგებობად და შესაბამისად უყურადღებოდაა დატოვებული, ამიტომაც არქიტექტორთა და მხატვართა მიერ შესრულებულ ჩანახატებთან ერთად წერილობით წყაროებში არსებული მონაცემების საფუძველზე წარმოჩენილია კულტურის ამ ფენომენის მახასიათებლები. ამასთან ერთად მხედველობაში არის მიღებული ის გარემოება, რომ აჭარის მეზობელ შავშეთ-იმერხევში დღესაც მრავლადაა საცხოვრებელი სახლები ქოშკი//კოშკით, რის შესწავლაც მომავლის გადაუდებელ ამოცანად გვესახება.

1747 წელს შეთქმულებმა ხორასანში ირანის უკანასკნელი დიდი მბრძანებელი − ნადირ-შაჰი მოკლეს. ირანი ანარქიამ მოიცვა. თეიმურაზ II-ისა და ერეკლე II-ის მიერ პრაქ-ტიკულად უკვე გაერთიანებული ქართლ-კახეთისათვის ხელსაყრელი დრო დადგა დამოუ-კიდებელი პოლიტიკის საწარმოებლად. მამა-შვილი აქტიურად ჩაება ამი¬ერკავკასი¬აში ჰეგემონობისათვის გამართულ ბრძოლაში და 40-50-იან წლებში მათ მნიშვნე¬ლო¬ვან წარმატებებსაც მიაღწიეს.

ზანური ენის ლაზური დიალექტის გავრცელების არეალი მეტად თავისებურია. იგი მოიცავს ტერიტორიას შავი ზღვისპირეთში სოფ. სარფიდან ქ. ტრაპიზონამდე. საინტერე5სოა ლაზ¬თა იმ ნაწილის მეტყველება, რუსეთ-ოსმალეთის ომის დროს დასავლეთ ანატოლიაში რომ გადასახლდნენ. მათმა დიდმა ნაწილმა ლაზური დღესაც კარგად იცის და უფრო ტრადიციონა-ლის¬ტები არიან ვიდრე ისტორიულ ლაზეთში მცხოვრები თანამოძმეები. ტრაპიზონსა და მის შორიახლო ტერიტორიაზე მცხოვრებმა ლაზებმა დიდი ხნის წინ განიცადეს ელინიზაცია. მათ არ იციან ლაზური, მაგრამ ახსოვთ თავიანთი ლაზური წარმოშობა.